Een strijdlustig HWP-bekerteam heeft een toch al historisch extern seizoen bekroond met een verdiende podiumplek in de strijd om de nationale beker. Latere kampioen LSG ontsnapte in de halve finale ternauwernood en in de troostfinale werd SG Max Euwe op karakter verslagen, onder andere dankzij een briljante partij van Rik, waarvoor u zeker verder moet lezen.

Alle foto’s in dit verslag zijn van Harry Gielen. Meer foto’s hier.

Dauwtrappen was er niet bij op Hemelvaartsdag, want we werden al om 10 uur verwacht in het Brabantse Oosterhout, alwaar de 100-jarige vereniging D4 als gastheer optrad. Plaats van handeling was Theater De Bussel, dat aanvankelijk speciaal voor de gelegenheid geopend leek, maar later op de dag tevens het toneel bleek van de musicaluitvoering van de plaatselijke basisschool. Het was niet geheel duidelijk of het applaus dat af en toe klonk voor de optredende kinderen bedoeld was, of voor Riks 11.d5!, 20.Pf5! of 21.Dd2! – maar daarover later meer.

De teamleider doet erg zijn best, maar heeft nog altijd geen rijbewijs en neemt zijn zorgen voor het team soms iets te serieus. Derhalve waren Chris en hij reeds een uur voor aanvang aanwezig, maar het kon erger: onze voorzitter was toen al lang en breed bezig met het in gereedheid brengen van alle tafels en borden voor de live-uitzending, die uiteindelijk door de nodige clubgenoten werd gevolgd.

Integer als hij is (toch?) had Koos als HWP’er het arbiterschap overgedragen aan een neutralere collega. Nadat we ons hadden voorgesteld concludeerde die dat Chris een buitenlandse speler moest zijn, omdat hij toch wel erg gebrekkig Nederlands sprak. Enfin, de toon was gezet.

Halve finale: HWP Haarlem – LSG Leiden

De loting koppelde ons in de halve finale tegen LSG, dat in de poulefase zeven spelers had gebruikt die allemaal de titel “IM” voor hun naam mochten voeren. In de finale hadden ze ook een GM opgetrommeld, maar een HWP’er maak je de pis niet lauw tegenwoordig. Met 2-2 kwamen de Leidenaren er zeer genadig van af.

Rik had aan bord 1 een zware pijp te roken en ging er kansloos af tegen IM Arthur Pijpers. Die hoefde over de eerste 15 zetten nauwelijks na te denken en was vermoedelijk ook al bekend met het winstplan dat volgde. Deze harde nederlaag maakt de middagpartij van Rik, waarvoor u echt even moet blijven doorlezen, eigenlijk nog indrukwekkender.

Hoe anders ging het ’s ochtends bij Chenwu, die met zwart zeer fraai won van IM Mark van der Werf.

Die koos hier voor 17.Lxg6?! en werd vervolgens na 17…fxg6! thematisch weggebeukt over de f-lijn en de diagonaal a8-h1.

Hier volgde 23…g5! en de problemen voor wit zijn zo goed als onoverkomelijk. Na 24.fxg5 hxg5 25.De3 (taaier is, tja, iets anders, maar wat?) kon Chenwu het thema verder volgen en afwikkelen met 25…Lxe4 26.Dxe4 Dd5!

Na de (verplichte) dameruil kan wit onmogelijk het paard op f3 handhaven om de pion op d4 te blijven dekken. Een prachtig staaltje positioneel spel van Chenwu.

Intussen was Chris niet verder gekomen dan remise, wat een kleine teleurstelling was aangezien hij voortreffelijk uit de opening was gekomen.

Hier had hij de duimschroeven iets steviger kunnen aandraaien met 18.Td6 in plaats van het gespeelde 18.Te1. Nu ging de andere toren via d1 naar d6, maar alles bij elkaar duurde dat dus drie zetten in plaats van twee. Zwart kon zich nu net op tijd loswrikken uit de benarde positie.

Inmiddels onder het toeziend oog van Frank Beverdam en Willem de Ruig, die in een tweepersoons-supportersbus de reis naar Oosterhout hadden aanvaard, betekende dit dat de partij van Bart tegen GM Robin Swinkels beslissend zou (kunnen) zijn voor de wedstrijd. De grootmeester, ietwat roestig door gebrek aan wedstrijdritme, kroop door het oog van de naald en profiteerde van mogelijk toch iets te veel respect bij zijn tegenstander.

Na een prima pot, waarin zwart geen kans heeft gehad, ligt het (winnende) 23.Pc6 voor de hand. In de Babbelbox werd Barts 23.Pb5? door de kiebitzers aangezien voor schaakblindheid; in werkelijkheid vreesde Bart voor zijn damevleugelpionnen na 23.Pc6 Lf6 24.Pxa7+ Kb7 25.Pb5 Kc6

26.Pd4+ (ook 26.Pd6 kan, maar had Bart helemaal gemist) Lxd4 27.exd4 Kb5. Die zorgen waren natuurlijk onterecht, en zo bezien was het misschien alsnog schaakblindheid. Na 23.Pb5? kon zwart pionverlies voorkomen en niet lang daarna werd de vrede getekend.

Dat betekende snelschaken, en daar verraste Chenwu vriend en vijand door met wit na tien zetten Riniësk in te gaan op zetherhaling. Onbegrijpelijk gedrag dat vraagt om een stevige reprimande, maar wat doe je als iemand net als enige van het team heeft gewonnen? Omdat Bart er deze keer wel geruisloos af ging tegen de GM, en Chris ook geen potten kon breken (hij speelde uiteindelijk remise), wees Rik een remiseaanbod af, maar ook hij verloor uiteindelijk. Geen finale dus, maar wat waren we dichtbij.

Gedetailleerde uitslagen

	HWP Haarlem KB (2275)	2 – 2	LSG Leiden KB (2410)
1	Rik van Rootselaar (2279)	0-1	IM Arthur Pijpers (2460)
2	FM Bart Gijswijt (2312)	½-½	GM Robin Swinkels (2479)
3	Chenwu Zhu (2258)	1-0	IM Mark van der Werf (2378)
4	CM Christopher Brookes (2251)	½-½	FM Atakan Sirin (2323)

Troostfinale: SG Max Euwe – HWP Haarlem

De strijd om het brons was vervolgens zoals te verwachten viel tegen de op papier zwakste van de tegenstanders, SG Max Euwe uit Enschede. Maar ook zij waren er in de halve finale slechts met 2½-1½ afgegaan tegen het veel sterkere Paul Keres. Opvallend genoeg tekenden hun twee IM’s uiteindelijk voor vier nullen, terwijl de twee staartborden 3 uit 4 scoorden.

De troostfinale werd een waar spektakelstuk, waarbij wel alles in het niet viel bij de voorlopige immortal game van Rik, waarvoor u nog even verder moet lezen.

Eerst maar even buurten bij Chenwu, die een variant speelde waarbij hij steeds langs het ravijn leek te lopen om niet het loperpaar of zelfs een hele loper te verliezen. Uiteindelijk moest hij dan toch een loper ruilen tegen een paard, waarna zijn sterk spelende tegenstander over een machtig loperpaar beschikte. Chenwu overleefde, maar beging hier alsnog een lelijke fout die onbestraft bleef:

Na 37.Td2? was 37…Tb1+ 38.Kf2 (of 38.Pf1 Lb5 39.Tf2 d3) Tf6+ 39.Ke2 Lb5+ winnend geweest, omdat de witte koning geen velden meer heeft. Zwart zag het niet en Chenwu ontsnapte met een blauw oog en remise.

Zo veel geluk was Chris niet gegund. Toegegeven, hij had al lang en breed moeten verliezen, want hier:

beging hij in toch al moeilijke stelling een blunder met 19…e5? Na 20.g4! hxg4 21.hxg4 gaat 21…Lxg4 niet vanwege 22.Dh4 met dubbele aanval op g4 en h7. Ook het gespeelde 20…Le6 21.Pxe6 fxe6 22.f5 bood weinig overlevingskansen, tot wit in paniek raakte

van onopgemerkt zwart tegenspel na 30…e4. Niks aan de hand na 31.dxe4, maar wel na 31.Dxh5? Dg3+ 32.Kf1 Pxf6, waarna het zwart is die de touwtjes in handen heeft. Echter, na 33.gxf6+ Kxf6 34.dxe4 Tg7 (onnodig) 35.Le1 Dxg6?

had wit een nieuwe truc: 36.Lh4+ Kf7 37.Lxe6+! – waar 37…Dxe6 illegaal is en 37…Kxe6 faalt op 38.Dd5 mat. Deze kans liet de witspeler zich niet meer ontglippen.

Bart speelde een moeilijke partij waarbij beide spelers waarschijnlijk geen idee hadden wat ze aan het doen waren, laat staan wat ze zouden moeten doen. Illustratief, maar ook bijzonder curieus en vermoedelijk uniek, is de poging tot meest omslachtige rokade in de geschiedenis van het schaakspel die Bart uitvoerde.

Hier, na gedubbelcheckt te hebben of het eigenlijk nog wel mocht, rokeerde Bart op zet 27. So far so good. Maar na 27…0-0 28.c5 Pd7? (Bart zat te azen op g6-g5 maar had het hier gewoon kunnen doen omdat pion c5 gepend staat) 29.g5 kwam 29…Kf7 gevolgd door 30.Pc3 Th8. Rokeer dan niet, zou je zeggen.

Een paar zetten later staat het zo:

(het is wel duidelijk dat wit vorderingen maakt en zwart lijdzaam toekijkt) en wil Bart graag een paard op f5 posteren en met een stuk terugslaan. Derhalve: 36…Thf8 37.b5 axb5 38.axb5 Kg8. Waarmee de rokade opnieuw volbracht was, zij het in vijf zetten in plaats van één.

Zoals gezegd was wit vorderingen aan het maken, maar de doorbraak kwam niet, hoewel het er na 44.Db7?

toch wel onplezierig uit begint te zien. Spelend op increment dan maar de desperado 44…Da3!, want hoe gaat wit eigenlijk die loper redden en mat voorkomen? Terwijl de seconden bij wit wegtikken komt het besef dat de schwindel compleet is en wit hier in één klap straal verloren staat.

1½-1½ dus, en hoewel de partij van Rik eigenlijk al een tijdje klaar was, doen we voor de vorm even of die de beslissende was. Want wat een briljante aanvalspartij bracht hij op het bord. De eerste tekenen van een bloeddorstige stemming waren al snel zichtbaar, toen Rik hier:

besloot tot het pionoffer 11.d5! – een thema dat weliswaar bekend is, ook uit het Dame-Indisch (zie bijvoorbeeld deze partij van AlphaZero tegen Stockfish met het fantastische Dh1), maar je moet toch maar zien dat je voldoende compensatie krijgt.

Hier wint Rik zijn pion terug met 18.Lxd5 Lxd5 19.Txd5

Machines kiezen hier voor 19…Pxd5 20.Lxh8 0-0-0 21.Lg7 Lxh4 en geven enig voordeel voor zwart. Maar het is niet vreemd dat iemand van mens en bloed zijn koning loper niet in het open veld posteert en opteert voor de korte rokade. Sowieso een prima keuze, want anders hadden we het vervolg niet gekregen: 19…0-0 20.Pf5!!

De mooiste offers zijn die waarbij er niets geslagen wordt. Nog mooier zijn ze als er al een ander stuk hing. We hebben nu dus twee (ongedekte) witte stukken die instaan, maar 20…Pxd5 faalt op 21.Ph6 mat (!) en 20…gxf5 kan niet vanwege 21.Dxf5 en het paard mag niet spelen vanwege Dg4 met mat, en het paard mag ook niet verloren gaan vanwege materiaal en spoedig mat – en dekken met 21…Db6 helpt niet vanwege de onderbrekingszet (bij voorkeur na 22.Dg5+ Kh8) 23.Td6!

Maar heeft zwart dan geen rustige zet om zichzelf te redden, waarna er alsnog twee stukken hangen? 20…Tfe8 was de poging. 20…Tfd8 was beter, waarna wit kan afwikkelen naar een eindspel met een pion meer na 21.Pxe7+ Dxe7 22.Lxf6 Dxf6 23.Txc5, maar dat is saai en daarom is 20…Tfe8 eigenlijk toch beter.

Wit kan hier winnen met 21.Ph6+ Kf8 22.Td3: beide stukken gered en wit staat nu klaar voor Db3 of Dc4 (met aanval op f7) en zetten als Tf3. Ook aanlokkelijk was 21.Lxf6 Lxf6 22.Pd6, maar Rik verzonk in de denktank en diepte daar een fameuze quote op van Emmanuel Lasker over hoe collega-grootheid Paul Morphy een prozaïsche winst versmaadde: That would have been a butcher’s method, not an artist’s (hier de ook niet onverdienstelijke partij waar dat over ging).

Geïnspireerd hierdoor vond Rik nog een derde optie 21.Dd2!

Nog altijd hangen die twee stukken. Slaan op f5 is uiteraard uit den boze, maar op 21…Pxd5 volgt 22.Ph6+ Kf8 23.Dd5

en nu is 23…Ld8 de enige manier om mat te voorkomen. Het moet gezegd dat Rik gemist had dat zwart na 24.Ld6+ Kg7 25.Lxc5 nog 25…Lb6 heeft, maar wit wint nog een tweede pion voor de kwaliteit en we gaan er maar van uit dat Rik ook dat eindspel zou hebben gewonnen.

Na 21…Pe4 had hij in ieder geval weinig moeite met de conversie. Een kunstwerk, waarbij ook altijd de tegenstander bedankt moet worden voor het mede mogelijk maken.

Aldus wonnen we de troostfinale en hebben we met attractief spel ons visitekaartje voor de Meesterklasse afgegeven. Laat dat nieuwe seizoen maar komen!

Gedetailleerde uitslagen

	SG Max Euwe KB (2254)	1.5 – 2.5	HWP Haarlem KB (2275)
1	IM Rob Bertholee (2289)	0-1	Rik van Rootselaar (2279)
2	IM Frank Kroeze (2380)	0-1	FM Bart Gijswijt (2312)
3	Jasper Kamphuis (2173)	½-½	Chenwu Zhu (2258)
4	Dinant Postma (2174)	1-0	CM Christopher Brookes (2251)

Speel hier alle partijen na