HWP 8 moest de eerste keer in 2017 aantreden tegen Santpoort 4. Op papier is dit een sterkere tegenstander dan onze clubgenoten en een nederlaag zou niet onlogisch zijn. Het liep helemaal anders. HWP 8 won afgetekend met 4-2. Jaap Rotte doet verslag.

Een bijzonder aspect van de schaaksport is het bestaan van ratings. Iedere schaker kent ze. De rating is een objectieve maatstaf voor iemands speelsterkte. Ratings bepalen de hierachie. Sommige sterkere spelers kijken een beetje neer op lagere geratede spelers. Op hun beurt kijken op die tegen de kanonnen met ratings boven de 2000. Sommige spelers spelen vooral voor hun rating, en een paar punten extra maakt ze gelukkig. Tja, daar heb ik geen last van. Maar hoe dit zij, je kunt ratings natuurlijk ook gebruiken….

Op dinsdagavond reed ik naar de club en kwam ik Mark Hemelrijk tegen. We waren nog geen honderd meter samen op gefietst, of Mark begon al. “Ik maak me zorgen. Dat Santpoort 4 is een sterk team. Ze hebben tot nu toe mooi gescoord. Qua rating zijn ze veel sterker dan wij”.  Mark vertelde me niets nieuws. Natuurlijk had ik als captain de avond tevoren al op de site gekeken van de bond, om te zien wie we tegenover ons zouden treffen. Inderdaad, Santpoort 4 had een vijftal spelers die elk voor zich hoger gerated waren als de HWP’ers; alleen de zesde bordspeler van Santpoort had een lagere rating. Zo iets kun je als captain natuurlijk gewoon accepteren en zien waar het schip strandt, maar daar had ik dit keer geen zin in. Daarbij kwam dat we dit maal twee invallers hadden, Richard Fritschy en Jan Willem van Thiel, niet de minsten gelukkig. Ik besloot tot een tactische opstelling, zodat we aan de lagere borden spelers tegenover ons zouden treffen, waartegen we nog wel een kans zouden hebben. De keerzijde was dat we aan de hogere borden echt veel hoger geratede tegenspelers zouden krijgen…. Enfin, ik vertelde Mark dat ik een tactische opstelling zou kiezen, maar bood hem de keuze of hij aan bord drie  wilde spelen (dus als kanonnenvlees mocht fungeren, maar dat zei ik er niet bij; hij begreep het wel), of aan zes. Mark koos voor zes, met als gevolg dat ik zelf aan bord drie kwam te zitten. Toen kwamen we op de club aan en was ons gesprek voorbij.

Achteraf bleek dat mijn tactische opstelling sowieso niet goed uit de verf kwam, want tot mijn verbazing bleek Richard lager gerated dan ik eerder had gedacht en gelezen. Maar goed, de opstelling was Hans Huson aan 1, Jan Willem aan 2, ikzelf aan 3, onze hoogste geratede Gerko aan 4, Richard aan 5 en Mark aan 6.  Ook Santpoort 4  koos een iets andere opstelling dan gebruikelijk, maar toch bijna geheel op aflopende sterkte.

We speelden in de bijzaal. Sylvain de Ruijter was zo aardig om een paar stalampen neer te zetten, zodat er iets meer licht was. Je zou maar eens een paar zwarte stukken over het hoofd zien, niet waar. De wedstrijd begon. Lange tijd was het muisstil. Ik hoorde alleen de stukken op het bord, de klokken en af en toe gehoest en gekuch.

Groot was mijn verbazing toen plotseling de tegenstander van Jan Willem opgaf. Ik zag een stelling met elk een stuk of zeven pionnen, met die van Jan Willem doorgebroken., en niet meer te houden voor de tegenpartij. 1-0 en daar had ik niet op gerekend! Later vertelde Jan Willem mij dat ze in het begin veel stukken ruilden en dat de wedstrijd gelijk op ging. Na dameruil bleken beide spelers elk hun positie beter te taxeren dan die van de tegenpartij, totdat Jan Willem’s tegenstander een fout maakte en Jan Willem kon doorbreken. Het eerste punt binnen, aan 2, onverwachts! Hulde, Jan Willem! Niet veel later won ook Gerko. In een Gesloten Siciliaan was hij een pion voorgekomen, maar daar kon hij niet veel mee doen. Het bleef een gesloten stelling, totdat Gerko’s tegenstander een toren weggaf. “Dat was niet leuk voor hem”, aldus Gerko, waarop ik toevoegde: “… maar wel effectief”! 2-0. Ik begon er zowaar in te geloven.

Als ik het wel heb, was Hans Huson de volgende die klaar was, maar Hans verloor. Helaas, maar voor mij niet onverwachts; het ratingverschil was met ruim 150 punten wel erg groot. Niettemin, zo vertelde Hans, dat de wedstrijd na een Franse opening lange tijd gelijk op ging. Totdat Hans zijn loper weggaf…  Hans baalde als een stekker, zelfs nog op de terugweg na afloop. Mark Hemelrijk vroeg vervolgens of hij remise mocht aannemen, wat ik overigens niet kon beoordelen, want ik was zelf nog aan het spelen. Mark bleek een typische Leeuw gespeeld te hebben, met een heel gesloten stelling en pas op de 20e zet de eerste ruil. Mark dacht nog even dat hij een kans had op de koningsvleugel, maar dat was niet zo. Remise was onvermijdelijk. Voor wie de tel even kwijt is: de stand was nu 2,5-1,5.

Zelf speelde ik een niet zo gemakkelijke partij. Mijn tegenstander had voortdurend het initiatief, ik moest steeds verdedigen en ik had alleen een echt actieve witveldige loper. Op een gegeven moment vergiste ik mij, waardoor mijn tegenstander mijn dame won voor een toren en een loper. Mijn tegenstander kwam gevaarlijk dicht bij mijn koning, maar ik had voldoende compensatie, vooral met die sterke loper. Uiteindelijk moest mijn tegenpartij die zelfs afruilen tegen zijn toren. Even later bood hij remise aan, ik rook nog een kansje, maar vervolgens dwong hij het met zetherhaling af. 3-2. Ik was al lang tevreden en zag toen ook nog dat Richard beter stond.

Zoals dat dan meestal gaat, ging iedereen staan kijken bij de laatste partij, van Richard.  Als ik het goed zag, hadden beide spelers nog een dame, een toren en een loper plus een paar pionnen. Alleen Richard had een actieve loper en zijn tegenstander niet. Richard vertelde dat hij al de hele partij beter had gestaan en dat hij op een gegeven moment een groot tijdsvoordeel kreeg. Hij besloot daarop te gaan spelen en inderdaad speelde dat zijn tegenstander danig parten. Maar toch geef ik het je te  doen: aan het einde van de avond, als iedereen om je heen staat is een foutje ook zo gemaakt.  Richard rondde het koelbloedig af. Geweldig, Richard, en dank! Zo was de eindstand 4-2, in ons voordeel.

Achteraf concludeer ik dat ratings ook weer niet alles zeggen. De vorm van dag, een beetje geluk, spanning, tijdnood. Het zijn alle factoren die een uitslag kunnen opleveren, die je op grond van de rating niet zou verwachten. Nou weet ik ook wel dat een rating een statistisch kencijfer is, zeg maar een waarschijnlijkheid en niet een zekerheid, zodat er altijd afwijkingen zijn van de verwachting.  Of wel, zelfs een gemiddelde HWP’er zou kunnen winnen van, pak ‘m beet, Anish of King Loek. Hoewel?? In elk geval: wij wonnen dik verdiend van Santpoort 4!