Na de doffe dreun tegen VAS in de vorige ronde werd en wordt van het eerste team een ware Houdini-act gevraagd om klassebehoud af te dwingen. De eerste horde was geen misselijke, maar werd glansrijk genomen: het koninklijk schaakgenootschap Discendo Discimus (“door te leren, leren wij”) stond weliswaar ongeslagen op de tweede plaats met nog altijd kans op promotie naar de Meesterklasse, maar werd door een gedreven K1 op een kansloze 6,5-3,5 nederlaag getrakteerd.

Er stond heel wat op het spel, en de psychologische oorlogsvoering begint dan ook al vroeg. 24 Uur voor aanvang van de wedstrijd blijkt de verwarming in het Nationaal Schaakgebouw het zogenaamd begeven te hebben, en met een weersverwachting van een graad of 9 belooft het een gure wedstrijd te worden. DD is opgericht in 1852 en alles ademt hier historie: niet alleen de borden waar de witte velden amper nog van de zwarte te onderscheiden zijn, en de houten plankjes die moeten voorkomen dat je dwars door je notatievelletje heen schrijft, maar ook het gebouw met een isolatiewaarde die doet denken aan het oprichtingsjaar van de vereniging. Achteraf blijkt het allemaal reuze mee te vallen en heeft de dreigende kou onze mannen misschien alleen maar extra opgepept.

Neem onze warmbloedige Iraniër Babak, die zich in de vorige ronde al manifesteerde als superheld door een inderhaast opgetrommelde IM met 2500 koeltjes op remise te houden. Vandaag treft hij iemand die zo te zien een inkijkexemplaar heeft weten te bemachtigen van het binnenkort te verschijnen boek Mijn 64 bedenkelijke openingsideeën die misschien succesvol zouden kunnen zijn als je tegen een koekenbakker speelt van ondergetekende, en dan in het bijzonder het hoofdstuk Vlieg je tegenstander naar de keel met g2-g4, ongeacht of je stelling het kan verdragen of niet. Nee, dan moet je net tegenover Babak Tondivar zitten. Die ziet het allemaal onbewogen aan, stelt terecht vast dat het schaakbord nog 63 andere velden heeft, benut die vakkundig en dan is het al snel kat in het babakkie en een vroege voorsprong voor HWP.

Rob kreeg door de teamleider een heldenrol toebedeeld en mocht plaatsnemen aan bord 1. Vrijdagavond laat terug uit Zwitserland, maar dat deert de man allemaal niets. Niet verliezen, dat was de opdracht, en die wordt uiterst professioneel volbracht. Rob vindt de snelste weg naar het type halmastelling waarmee je vroeger nog wel eens van een computer kon winnen omdat die bij het naderen van de 50 zetten zonder pionzet de boel ging forceren. Tegenstander Blokhuis ziet het nutteloze van die strategie in en sluit de vrede. Daarmee is niet alleen een van de Haagse FM’s geneutraliseerd, maar kan Rob ook nog eens het teamleiderschap op zich nemen. 

Hoewel het er dan over de hele linie al goed uitziet, krijgt de interim-coach eerst twee tegenslagen te verwerken: Chenwu en Bart moeten zich vrijwel tegelijk gewonnen geven.

Chenwu, held in wording, moet zijn meerdere erkennen in voormalig wereldtopper John van der Wiel. Nodig was dat niet, want Chenwu speelt de opening prima en weet af te wikkelen naar een eindspel met voor beide partijen een toren en ongelijke lopers. Wit is echter actiever en vooral de matdreigingen zijn de zwarte koning uiteindelijk te machtig. Opnieuw een harde les in het eindspel voor Chenwu, maar in dit geval was de verdediging echt niet zo eenvoudig, en de tegenstander respectabel.

Bart onderscheidde zich in de eerste helft van het seizoen nog weleens met een goed resultaat, maar legt zich nu vooral toe op het bedenken van de strijdplannen voor het team – ook niet onbelangrijk natuurlijk. Vandaag treft hij een zeer jong talent, dus dat betekent: geen gekke dingen doen, en het vooral niet te tactisch laten worden. Enfin, de stelling na 20 zetten:

Na alweer een heleboel overzien te hebben, heeft wit zich in deze heksenketel verbluffend genoeg gered met 20.Pe4!. Het past allemaal net, en de afwikkeling naar een remise-eindspel ligt voor het grijpen na 20…Lxd4 21.Lxa5 Txc4

Nu staat het na 22.Txd4 Txd4 23.Pxf6+ gxf6 (of 23…Pxf6) 24.Lxd8 compleet gelijk. Bart dacht echter dat zijn stellingsgeluk nog niet op was en probeerde 22.Pd6 – wat de computer ook prima vindt, maar het blijft wel gecompliceerd. Even later nog zo’n moment:

Hier kan wit met 31.Ld4 Tc2 en desnoods 32.Lxc5 opnieuw makkelijk afwikkelen, maar 32.Lxg5!? was interessanter. Ook hier vindt de engine beide opties prima, maar door zijn keuze laat Bart niet alleen zijn eigen kansen, maar ook die van zijn tegenstander in leven, en die worden hem uiteindelijk funest. Dom, dom, dom, wederom.

Gelukkig is er Collin (held) om de stand weer gelijk te trekken. Hij laat geen spaan heel van de openingsopzet van zijn tegenstander en lijkt al heel snel te gaan cashen. Maar opgepast, er hangen wat stukken.

Zo werkt 16.Dxb5? hier nog niet vanwege 16…Dxb5 17.Pxc7+ Ke7 18.Pxb5 Lxb3, maar na eerst 16.Ta6 Pd8 gaat het wel omdat de loper op a7 blijft hangen nu het paard van c6 geweken is. Na 17.Dxb5 c6 leek het nog even moeilijk te worden, maar Collin besluit wijselijk een kwal te geven: 18.Dxb8 Pxb8 19.Pc7+ (de engine is nog meer gecharmeerd van 19.Ta3) 19…Kd7 20.Pxe6! Pxa6 21.Pxg7

en Collin had uitstekend getaxeerd dat zwart hier praktisch hulpeloos is. De slotstelling is te mooi om niet ook te laten zien – een ode aan Het Witte Paard:

In deze stelling moeten opgeven belooft geen goede nachtrust.

Dat betekende 2,5-2,5, een stand die lange tijd op het scorebord zou blijven staan. Maar toen ondergetekende, weer terug in functie, een rondje langs de velden maakte, zag hij dat we eigenlijk op ieder bord beter stonden. Een sensatie was in de maak, en ruime cijfers niet ondenkbaar. Geruststellend daarbij was dat op een flink aantal borden verlies uitgesloten was: Chris probeerde toren en loper tegen toren te winnen, Richard toren tegen paard, Jan-Willem was bezig in een totaal gewonnen en niet te verliezen toreneindspel, terwijl Tim een hele dierentuin aan pionnen voorstond. Alleen bij Gijs was er nog sprake van enige disbalans.

Niettemin was de spanning kort na de tijdcontrole, met nog maar 2,5 bordpunt op de teller, om te snijden, en dat is niet het moment waarop je twee zwervers de speelzaal binnen wilt zien komen die luidruchtig hun zoveelste halveliter open klikken. Richard en Gijs kijken geïrriteerd op met een blik van ‘wie zijn deze randdebielen?’. Het blijken Rob en Collin, die een voorschot op de overwinning nemen.

Jan-Willem is de eerste die het punt over de streep trekt. Zijn tegenstander is niet meer de jongste en laat in het middenspel een lelijke steek vallen in ogenschijnlijk remiseachtige stelling. Dit soort kansen is aan JW welbesteed. Het blijft voor de toeschouwers weliswaar nagelbijten in zo’n toreneindspel, maar uiteindelijk blijken de pionnen van JW vele malen sneller.

Tim volgt niet lang daarna. Hij heeft op een goed moment vijf pionnen die allemaal ongehinderd zicht op het walhalla aan de overkant hebben. De b-pion wordt uitverkoren om de overtocht met reuzenstappen te ondernemen. Onderwijl pruttelt de tegenstander wat op de koningsvleugel, maar dat mag allemaal geen naam hebben, en vlak voordat het lief klein ding op de b-lijn zijn metamorfose tot lieftallige dame inzet, werpt de zwartspeler de handdoek. Daarvoor heeft Tim opnieuw een voortreffelijke partij gespeeld: zeer geconcentreerd en ik zou haast zeggen onberispelijk, als hij zijn overwinning niet net wat te ostentatief had gevierd. Maar laat ik niet klagen over spelers die overlopen van motivatie. Na begonnen te zijn met drie nullen begint Tim zich te ontpoppen tot de held van het team, de held onder de helden.

Ook Richard weet zijn eindspel moeiteloos te converteren, en voor de annalen noteer ik dat hij deze keer toch echt als matchwinner de boeken in gaat. Net als Tim wist Richard dat niets anders dan een overwinning de onuitgesproken verwachting van de teamleider was, dus ook hij was er goed voor gaan zitten. Direct na de opening greep hij het initiatief, om dat niet meer uit handen te geven. Erg fijn is dit moment:

Zwart wint materiaal met 1…Pxe3 2.fxe3 Pxd4! 3.Txd4 Dxc4!

Dat is nog eens een fijne loper op g7.
En voor de mensen die én niet bij het eten waren én niet in de appgroep zitten:

Wit speelde hier 1.Pe1, wat het verzameld journaille als verkapte capitulatie opvatte – maar 1.Kh2 was niet mogelijk vanwege 1…Taa1 met dodelijke matdreiging. For the record dus: Richard had het allemaal geweldig goed gezien, de held.

Daarmee was de matchwinst binnen, maar laat dat niets afdoen aan het (dus feitelijk overbodige) huzarenstukje dat Chris (held) afleverde tegen Rick Lahaye. Alle aanwezigen in de speelzaal dachten na een zet of vijftien dat Chris finaal werd weggespeeld – behalve Chris zelf, en misschien zijn tegenstander. Niets was minder waar: na een onnauwkeurigheid van Rick in inderdaad wel wat betere stelling nam Chris het heft in handen.

22…Td4 was hier de inleiding op een kwaliteitsoffer, en al prefereert de engine het moeilijke 22…Pf6 (met +2 voor zwart), Chris had de kracht van zijn loperpaar goed op waarde geschat. Kijk maar eens hier:

26.Txa7! (only move) 26…Lxc4 27.Txe7 Le3+ 28.Kg2 Ta8!

en zie eens hoe zieltogend de witte stukken op b1 en a1 geparkeerd staan in vergelijking met de beesten op c4 en e3. Toen Lahaye verzuimde om hier als een haas de loper op e3 onschadelijk te maken, kwam hij dan ook verloren te staan: 29.Pa3?! Txa3 30.Txe8+ Kf7 31.Td8 Ta2+ 32.Kh1

en nu moet wit onder veel ongunstiger omstandigheden alsnog de kwal inleveren. Helaas liet Chris zijn tegenstander vervolgens alsnog ontsnappen naar een eindspel van toren en loper tegen toren. Maar dat kun je natuurlijk nog eindeloos (dat wil zeggen: 50 zetten lang) proberen, en Lahaye had eindspelen 94 t/m 96 van 100 Endgames You Must Know (een waardevoller werk dan Mijn 64 bedenkelijke openingsideeën die misschien succesvol zouden kunnen zijn als je tegen een koekenbakker speelt) duidelijk niet scherp. Zo kwam Chris alsnog, op het randje van de 50 zetten, (waarschijnlijk) gewonnen te staan, maar de juiste manoeuvre om het af te maken vond hij niet.

Tot slot maakte ook Gijs, de nog altijd ongeslagen held, remise. Dat mag na editie 5 op rij geen verrassing meer heten, maar deze keer leek een beslissing toch in de lucht te hangen. In het middenspel dwong Gijs zijn tegenstander tot een kwaliteitsoffer, en dat zag er allemaal prima uit voor onze man. Maar de engines waren het er niet mee eens, en in ieder geval was de stelling ongebalanceerd. Na 40e zet had Gijs echter alles onder controle, en vluchtte zijn tegenstander in eeuwig schaak.

Een blik op de stand leert nu dat SOPSWEPS gedegradeerd is, en maar liefst vijf teams gaan uitmaken wie nog meer een enkeltje tweede klasse krijgt. Daarbij hebben wij het in eigen hand: als we winnen, zijn we veilig omdat LSG en Caïssa tegen elkaar uitkomen en niet allebei punten kunnen pakken. De uitkomsten bij een gelijkspel zijn ongewis, maar het is beter daar niet op te gokken. Vincendo non descendimus: door te winnen dalen wij niet af.

Gedetailleerde uitslagen

FM Jeroen Blokhuis (2308)GM John van der Wiel (2389)Noah Ritzerveld (2040)Rick Lahaye (2432)FM Gerrit Prakken (2190)CM Rachid Schrik (2150)Rogier van Egmond (2054)Onno van Dijk (2071)CM Lars Vistisen (2096)Ronald Dickhoff (2035)

	DD K1 (0)	3.5 – 6.5	HWP Haarlem K1 (0)
1	FM Jeroen Blokhuis (2308)	½-½	Rob Duijn (2155)
2	GM John van der Wiel (2389)	1-0	Chenwu Zhu (2106)
3	Noah Ritzerveld (2040)	1-0	FM Bart Gijswijt (2313)
4	Rick Lahaye (2432)	½-½	CM Christopher Brookes (2195)
5	FM Gerrit Prakken (2190)	0-1	Tim Mazajchik (2152)
6	CM Rachid Schrik (2150)	0-1	FM Babak Tondivar (2316)
7	Rogier van Egmond (2054)	0-1	Collin Boelhouwer (2164)
8	Onno van Dijk (2071)	0-1	FM Rini Duijn (2243)
9	CM Lars Vistisen (2096)	½-½	Gijs IJzermans (2113)
10	Ronald Dickhoff (2035)	0-1	Jan-Willem van Prooijen (2155)