HWP K3 is ondergebracht in de Noord-Hollandse poule van de vierde klasse KNSB, samen met onder andere drie Westfriese clubs: het altijd gezellige Aartswoud, Heerhugowaard en Opening 64 uit Sint-Pancras, een dorp waarvan de naam bij de doorgewinterde HWP-er warme gevoelens en herinneringen oproept, niet alleen aan HWP-icoon Adrie, maar ook aan zijn vader Paul Pancras, die er in voorbije jaren voor zorgde dat HWP stond voor: Hier Wint Pancras! Zou ook HWP 3 (helaas zonder Adrie, die nu HWP 4 aanvoert) in Pancras kunnen winnen?

Op het laatste moment werd de wedstrijd echter niet in Sint Pancras, maar in Heerhugowaard gehouden, in de immer gezellige locatie van buurclub Heerhugowaard, spelletjes-café De Swan.

Hier werd niet alleen geschaakt, maar ook met pijltjes gegooid, terwijl ook een mens-erger-je-niet wedstrijd werd aangekondigd (in het Westfries aangeduid als Keezen). Bovendien mochten wij aantreden in de zaal waar ook het edele oud-Hollandse Kolfspel wordt beoefend.

Echte spelers, die Westfriezen, die ook in het schaakspel wel een gokje durven wagen.

Dat bleek ook in de wedstrijd. Sjoerd overtroefde zijn tegenstander. Die offerde in de opening eerst een tempo en later een pion. Sjoerd – ook een echte speler!-  pakte deze voordeeltjes met twee handen aan, en snel en trefzeker bracht hij het punt binnen.

Ook Danny Stoop, de tegenstander van Jan Seeleman speelde het spel als een echte gokker. Toen zijn pionoffer was weerlegd, besloot hij in de diagramstand

15… Txf4 te spelen in de hoop dat Jan materialistisch 16. exf4?? zou antwoorden en hij na 15….Ld4+ 16. Kh1 Pg3 matgezet zou kunnen worden. Jan speelde natuurlijk 16. Txf4 Pxf4 17. exf4 en had daarna nog steeds een stuk meer in ruil voor één zielig schaakje. Het spel duurde daarna ook hier niet lang meer.

2-0 voor, maar bij Frank Homburg – invaller voor de zieke Ben de Jong – ging het vreselijk mis. Terwijl Frank de afgelopen jaren diverse wereldreizen maakte was in de schaakwereld het Jobava-London systeem populair geworden. Dat was Frank even ontgaan en dat werd hem nu flink ingepeperd.

Ondanks mijn gedeeltelijk Westfriese roots (de speelzaal bevindt zich op luttele kilometers van het geboortehuis van mijn moeder), ben ik niet het type speler dat wel een risicootje wil nemen voor de winst. In een stelling met een klein plusje, maar met nog weinig bedenktijd, kwam er een zetherhaling op het bord.

Bij Mink ging het daarna mis. Hij leek in een Tarrasch-achtige stelling een klein voordeeltje te hebben door druk op zwarts geïsoleerde d5-pion, maar toen die er af ging moest ook de witte pion op e2 er aan geloven en de resterende stand met zware stukken was lastig te verdedigen. Dat lukte Mink inderdaad niet en hij ging mat.

De meest fanatieke speler aan HWP-kant, Allard, bracht ons weer op voorsprong. Als echt spelletjesmens voelde hij zich in deze omgeving als een vis in het water. Na 26 zetten stond het zo.

Materieel is het nog gelijk, maar de zwarte vrijpion op d3 is een reus. Hier had wit met 27. Dg6+ Kg8! 28. Dxf7 Kxf7 29. Te1 nog in een slecht eindspel kunnen vluchten. Zwart wint dit door zich op de witte damevleugel te storten (Tc8-c5-a5) en/of op het goede moment d5-d4 te spelen, maar dit was toch wits beste kans geweest. Na 27. Te1 Tf8 28. Le3 Dxh5 wint zwart heel makkelijk.  Wit kan geen 29. Lxb6 spelen vanwege 29….d2.

Na 29. Dd6 sloeg Allard definitief toe.

Zijn trotse vrijpion op d3 moest er aan geloven met 29. …d2! 30. Lxd2 (dat moet wel: 30. Tf1 d1D 31. Dxf8 Dxf1 32. Kxf1 Dd1 mat is ook niet aan te bevelen) en na 30…..Lxf2+ 31. Kf1 Lc5+ (nog beter is 31… Tf5 met spoedig mat) 32. Dxf8 Lxf8 is het punt binnen. Wit vond het spel nog steeds de moeite waard en speelde door tot het mat.

3½-2½ voor, maar de twee overgebleven partijen stonden goed voor de mannen uit Sint Pancras. Zou het toch “Hier Wint Pancras” worden?

Daan speelde de moeilijkste en meest interessante partij van de middag. In een klassieke Spaanse stand viel wit aan op de koningsvleugel. Daan had dit kunnen pareren met een actie in het centrum, maar probeerde op de koningsvleugel de aanval over te nemen. Dat leidde tot de volgende stelling:

Het lijkt OK voor zwart, het witte paard op g5 wordt tot een verklaring gedwongen. Na 25. h4 Pg4+ 26. Kh1 Lxg5 27. hxg5 Txg5 heeft Daan de aanval inderdaad overgenomen. Ook  na 25. Pxf7!? Kxf7 26. Lb3+ Kg7 27. Pf5+ Txf5 28. exf5 Dxf5 29. Tae1 c6 heeft wit niet genoeg aanval voor het geofferde hout. Er is echter een derde mogelijkheid en die kwam op het bord:

25. Pf5! gxf5 26.  exf5?! Lijkt heel goed, want Ta8 staat in en wit maakt veld e4 vrij voor een aftrekschaak met het paard, maar Daan had zich hier kunnen redden met 26…..Txf5! 27. Dxa8 Txg5 28. Txg5+ Lxg5 29. Df3 Df5! met veel beter spel voor zwart. Daan speelde echter 26….d5 27. Pe4+ Kf8 28. Pxf6 Dxf5 29. Tg8+ Ke7 30. Pg4 Te6 31. Pe3

en geconfronteerd met de dreiging Pxd5+ besloot Daan alsnog de kwaliteit te geven met 31 ….Txe3 32. fxe3  Dh7 (beter 32….De5 33. d4 Dxe3 34. Dxe3 fxe3) 33. Tag1 fxe3 34. T1g2 (dreigt d4 met damewinst) en dit verloor hij vrij kansloos, ook al hield hij het nog 20 zetten vol 

Hoe moeten we nu de eerste diagramstelling beoordelen? Was 25. Pf5!? toch niet goed? Stockfish 16 geeft uitkomst: Wit had eerst met 26. d4! de toren op e5 moeten aanvallen en de diagonaal van Lc2 moeten openen. De heksenketel die dan ontstaat is een analysediagram waard:

Met de toren teruggaan werkt niet goed: 26…..Te8 27. exf5  en nu:

• 27…Lxg5 28. Dxf4! (28. Txg5+ is minder goed. Na 28….Kf8 29. Dxa8 c6 staat de witte dame ingesloten en heeft zwart kleine reddingskansjes) 28….Ph7 29. Txg5+ Pxg5 30. Dxg5+ Kf8 31. Tg1 d5 (maakt een vluchtveld voor de koning op d6) 32. Tg3! (dekt h3) dreigt wit 33. f6 met mat en dit is niet goed tegen te houden.
• 27… Kh8 28. Dxf4! (28. Dxa8 gaat ook, maar na 28…c6 moet wit uitkijken dat zijn dame niet gevangen wordt) en zwart kan de witte aanval niet goed stuiten, bv. 28….Pg8 29. Df3 Pf6 (anders komt Dh5) en nu alsnog 30. Dxa8.
• 27. …Lb7 28. Dxb7 c6 29. Dxd7 Pxd7 30. Pe4+ Kf8 31. Pxd6 en wit staat gewonnen

Zwart heeft na 26. d4! echter een prachtige tegenkans met 26…..Pg4+!!.

Na 27. hxg4 fxg4 28. Txg4+ Dxg4 29. Dxg4 Lxg4 30. dxe5 dxe5 31.Tg1 Lh5 heeft wit geen goed aftrekschaak en kan zwart met zijn twee lopers een winstpoging wagen.

Beter is 27. Kh1 Lxg5 en nu kan wit een klein voordeeltje behouden met 28. exf5  (28. dxe5 Tb8! 29 e6! fxe6 30. hxg4  fxe4 31. Lxe4 d5 geeft zwart genoeg compensatie voor de kwal) 28….Pxf2+! 29. Dxf2  Lb7+ 30. Kh2 Txf5 31. Lxf5 Dxf5 32. Txg5+ Dxg5 33. Tg1 Dxg1+ 34. Kxg1 f3, maar waarschijnlijk kan zwart dit houden.

Duizelingwekkende varianten allemaal en onmogelijk te verzinnen en te berekenen allemaal achter het bord met beperkte bedenktijd. Feit is wel dat Daan opnieuw bewees uit het echte schakershout gesneden te zijn met deze moedig gespeelde partij.

En na al dit computeranalysegeweld, hoe is de wedstrijd afgelopen?

Dat lag in de handen van Roel. Hij had in de opening wat varianten verwisseld en daardoor een pionoffer gebracht dat onvoldoende compensatie opleverde. Maar Roel zette zich schrap en wist af te wikkelen naar een loper tegen paard-eindspel, waarbij hij met zijn langbenige loper en actieve koning hoopte de witte pluspion te neutraliseren.  Uiteindelijk bleef er een eindspel over met paard + f- en g-pion tegen loper + h-pion, waarbij de zwarte koning na een uitstapje op de damevleugel om een witte pion op te peuzelen op tijd terug was. Remise zeggen de tablebases en dus ook de engines, maar achter het bord na 5 uur schaken heb je daar niet zo veel aan. Wel aan het koel houden van het hoofd, ook als in een belendende ruimte de dartspelers bij elke geraakte triple of bulls-eye een gejuich ten gehore brengen alsof AZ de Champions League-finale aan het winnen is. En dat lukte Roel prima, zodat we tegen half zeven stilletjes de 4-4 konden bejubelen. Een terechte uitslag.

En ach, ook dat schaken is maar een spelletje. Of niet soms?!

Gedetailleerde uitslagen

	Opening 64 K1 (1930)	4 – 4	HWP Haarlem K3 (1916)
1	Richard van Diepen (2013)	½-½	Harry Lips (1965)
2	Pim Verkerk (2030)	½-½	Roel Faber (1934)
3	Danny Stoop (1890)	0-1	Jan Seeleman (1921)
4	Johan Bakker (1929)	1-0	Frank Homburg (1923)
5	Roel Bakker (2006)	0-1	Sjoerd van Raaij (1876)
6	Andre Beemsterboer (1914)	1-0	Daan Heus (1956)
7	Nicolaas Spaan (1786)	1-0	Mink Muskens (1853)
8	Hein Schut (1870)	0-1	Allard Ligteringen (1900)