Het is de Winter van de Waarheid voor het eerste team, en de eerste van twee beproevingen tegen directe concurrenten in de strijd tegen degradatie is glansrijk doorstaan. Een op papier veel sterker SOPSWEPS werd met een kansloze 6,5-3,5 nederlaag naar huis gestuurd en kreeg de rode lantaarn zo nog wat steviger in handen gedrukt.

De voortekenen waren niet al te gunstig, want SOPSWEPS was voor het eerst dit seizoen op volle oorlogssterkte, terwijl wij het uitgerekend in deze kraker moesten het rooien met – op papier – misschien wel de zwakste opstelling van het hele seizoen. Dat zou toch ondenkbaar zijn geweest in het tijdperk van de tirannieke Tuijp, die de spelers altijd stevig onder de knoet hield.

Zonder uitzondering waren we op alle tien de borden – gemiddeld met wel 100 ratingpunten – de mindere, maar het wedstrijdverloop toonde aan dat rating ook maar een getal is en er ook nog zoiets bestaat als vastberadenheid. Niets wees erop dat ook maar iemand last had van het rondwarende degradatiespook, bijgaand op archiefbeeld van een kunstmatige intelligentie. Aan de andere kant: Samen Op Pad Spelen Wij Een Potje Schaak – het klinkt allemaal kneuterig en vriendelijk, maar in alle eerlijkheid getuigt het niet direct van de mentaliteit die gevraagd wordt als je in de onderste regionen van je klasse bivakkeert.

Wonderlijk wel dat zo’n sterk team met zo veel ervaring onderaan staat, maar misschien is dat een kwestie van Steeds Opnieuw Prima Spel, Weinig Echte Punten Scorend.

Steevast Oprukkende Populisten Stemmen Wilders – Een Politiek Statement. Tja.

Enfin, de toon werd al snel gezet door invaller Jan Boekelman, die 70 ratingpunten minder op de teller had dan de speciaal voor de gelegenheid opgetrommelde Lennart Ootes. Het is een uur of drie en Jan heeft zich ontdaan van zijn schoenen. Nu is er voor de omringende spelers gelukkig weinig aan te merken op Jans podologische hygiëne, maar de degelijke stappers zien er niet direct uit als smartshoes met Stockfish-functionaliteit, dus de vraag is of het een sanctie van de Sri Lankaanse arbiter betreft of een comfort-optimaliserende actie van Jan. In geen geval is het hem te heet onder de voeten geworden, want hij speelt Ootes vanuit de opening helemaal weg. Jan speelt die opening alsof hij er een boek over heeft geschreven, wat ook ongetwijfeld het geval is, want hij verbruikt amper tijd terwijl hij toch de ontwikkeling van zijn hele koningsvleugel volledig negeert. Maar dan staat hij wel al een pion voor, en als wit er dan ook nog een toren tegenaan gooit zonder dat het echt gevaarlijk wordt, is het punt vlot binnen.

De volgende die het volle punt binnenhaalt, is Rob, wiens meespelen luttele dagen voor de wedstrijd nog plotseling op losse schroeven stond. Maar er zijn bijzondere omstandigheden nodig voordat een Duijn afzegt voor een belangrijke wedstrijd, en dat is maar goed ook. Rob heeft slechts 4 ratingpunten minder dan zijn tegenstander, dus dat is op een dag als vandaag nog net geen walk-over.

Zwart heeft hier net 1…Lh6 gespeeld en Rob begrijpt dat het zwarte paard, steunpilaar voor pion d5, geruild moet worden. Na 2.Pg4! ontstond een eindspel waarin Het Witte Paard de zwarte loper domineerde. In Robs eigen woorden: de rest was een kwestie van techniek.

Gijs (-112 ten opzichte van zijn tegenstander) heeft dan zijn vierde remise uit evenveel partijen genoteerd. In de week voorafgaand aan de wedstrijd bezwoer Gijs dat hij wel degelijk ook partijen op het scherp van de snede speelt, maar wat hij tot nu toe voor HWP heeft laten zien, volgt vooralsnog het principe Solide, Overwegend Positioneel, Soms Wel Een Pietsie Saai. Maar daar is helemaal niets mis mee, en de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat tegenstander Machiel de Heer vandaag ook niet overliep van ambitie.  

Tim (-150), voor de winterstop uit de dood herrezen met een strakke overwinning in het verder ellendige treffen met Purmerend, maakt de voorsprong nog comfortabeler. Tim is niet bang voor spoken, maar ziet er wel heel veel. Vandaag wist hij niet goed wat hij aan moest met de opening, maar dat gold voor zijn tegenstander eigenlijk ook. Dan komt het dus aan op schaken, en toen wit met de slecht getimede opstoot g2-g4 zijn aanvalskansen permanent de das om deed, nam Tim het heft in handen. Tricky werd het zeker nog, maar omdat wit niet de gevaarlijkste voortzettingen vond, bleken de her en der meegesnaaide pionnen doorslaggevend. Tim: Subliem Op Precaire Winterdagen En Primaire Succesfactor.

Dat was dus 3,5-0,5 en ook de rest zat in opperste concentratie achter het bord. Vooral Richard (-27) speelde een puike partij. Zeer gecontroleerd bouwde hij zijn voordeeltje uit en het eindspel leek hij onberispelijk te converteren.

FM Helgason hangt hier volledig in de touwen en Richard had de kroon op zijn werk kunnen zetten met 1.f5+ Kd6 2.h7! Th6 3.Tg6+!!

Deze laatste zet miste Richard, en daarom sloeg hij in de eerste diagramstelling op b7. Daarna heeft wit nog altijd goede winstkansen, maar het is een stuk moeilijker geworden, en in het teambelang pakte Richard het halfje. Want zo werd het 4-1 en wat kon ons nog gebeuren?

Welnu, de op het allerlaatste moment opgeroepen René D. (-106) speelde aanvankelijk een uitstekende partij volgens het dogma Simpel: Offer Pion, Speel Weergaloos En Puntje Scoren. Zijn loperpaar was ruimschoots voldoende compensatie voor die pion, maar ergens haperde de machine en ontstond een eindspel met ongelijke lopers en nog altijd dat pionnetje minder. De stuurlui aan wal waren het erover eens dat dat pot- en potremise was, maar zo eenvoudig was het allemaal niet, en het moet gezegd dat tegenstander Bottema werkelijk alles uit de kast haalde en René op twee vleugels voor zulke problemen stelde dat die hem uiteindelijk boven het hoofd groeiden.

Werd het dan toch nog spannend? Niet echt, hoewel Bart (-135) al de hele middag vrijwillig aan het verdedigen was – niets voor hem normaal gesproken. Hij nam het voor de derde maal op tegen IM Riemersma, en die wist voor de derde maal geen bres te slaan in de Muur van Gijswijt. Sterker nog, op zoek naar water uit steen ging de meester op één moment zelfs te ver:

Na 33.a5? spendeerde Bart zijn laatste minuten aan het dwingende 33…Tb7!. Hij berekende (terecht) dat 33…Tb7 34.Txb7 Kxb7 35.d4 Ka6! 36.dxc5 Kxa5 37.Kc3 Ka6! gewonnen zou zijn voor zwart vanwege de verste vrijpion:

Echter, als zwart niet 35.d4, maar eerst 35.Kc3 Ka6 en dan pas 36.d4 zou spelen, dacht Bart dat 37…cxd4+ moest, en het wit is die wint na 38.Kxd4 Kxa5 39.Kc5!

Een vlaag van verstandsverbijstering, want in plaats van 37…cxd4+?? kan zwart natuurlijk opnieuw winnen met 37…Kxa5 38.dxc5 Ka6 en we hebben exact dezelfde stelling als in de eerste variant.

Ter verdediging: het verschil tussen een vol punt en een harde nul is flinterdun in dit soort eindspelen, en je speelt toch een belangrijke wedstrijd voor je team. En een zet eerder, met de pion nog op a4, was het toreneindspel ook al verloren.

Enfin, Bart deed iets anders en moest nog flink aan de bak om het toreneindspel te keepen, maar dat deed hij vakkundig.

Hetzelfde gold voor Collin (-84, Sympathiek, Onkreukbaar, Plichtsgetrouw, Sociaal, Warmhartig: Een Perfect Schepsel), die een remiseaanbod van de jarige IM Marcel Peek gretig aanvaardde, hoewel dat gezien de stand op het scorebord en in de poule een moeilijk te begrijpen besluit van de meester was.

Stockfish wil het hier nog wel even proberen met 54…Td4 gevolgd door Td6, en wit moet het nog maar bewijzen.

Eerder op de middag was er nog sprake van een compleet pandemonium, toen Collin in zeer bedenkelijke stand alle schepen achter zich verbrandde met 23.d4.

Objectief gezien is het aan alle kanten uit; Stockfish buitelt over zichzelf heen met winnende voortzettingen, maar zonder engine beleefden de verzamelde kiebitzers er ’s avonds onder het genot van Ajax-PSV nog het nodige plezier aan, zonder, gelijk immer, een eenduidig oordeel. Het blijft hoe dan ook wonderlijk, en bewonderenswaardig, hoe Collin dergelijke stellingen weet te overleven.

Met zijn halfje was de matchwinst plotseling een feit, want niet veel eerder had Jeroen (-96) ook de vrede getekend in een bedenkelijke stand. Jeroen drukt tegenwoordig de gemiddelde rating van het team danig, maar we hebben plechtig beloofd geen grapjes meer te maken over het feit dat hij nu zelfs onder de 2000 is gezakt, en ook niet steeds te herhalen dat hij onder de 2000 is gezakt. Maar voor de annalen moet ik hier toch opmerken dat Jeroens rating door een belabberd optreden in Wijk aan Zee onder de 2000 is gezakt. 

Vandaag was het lek nog niet helemaal boven, want het juiste plan wilde maar niet opborrelen. Zwart profiteerde aanvankelijk en hier zou het zwarte paard een zonnige toekomst tegemoet kunnen gaan via c5, b3 en d4:

In plaats daarvan verdween na 26…fxg3+ 27.fxg3 Lxd2 28.Dxd2 het nodige hout van het bord, wat onmiskenbaar in wits voordeel was. Toen Jeroen ook nog controle over de f-lijn kreeg, was er weinig meer te vrezen, maar na de tijdcontrole ging het alsnog mis:

Met de controle over de f-lijn opgegeven is hier het penibele 51.Kg1 vereist. In plaats daarvan zocht Jeroen, wellicht vanwege zijn gezakte rating, zijn toevlucht richting bord 11 met 51.Dh1, wat had moeten verliezen na 51…Df2+ 52.Dg2 Pf3+.

Onbegrijpelijk maar waar bij 4,5-1,5 achter ging zwart hier voor zetherhaling na 53.Kh3 Pg1+, terwijl 53…De3 gevolgd door g6-g5 zou hebben gewonnen.

Belangrijker voor ons: Jeroen is op de weg terug. Niemand die straks kan geloven dat FM Schoonackers in 2024 nog onder de 2000 is gezakt.

Hoe verbazingwekkend ook dat de tegenstanders in kansrijke stelling in remise berustten, veel had het niet uitgemaakt, want Chenwu (-156) speelde weer een fantastische partij. In feite zat hij tegen zijn eigen opening te spelen, maar op een of andere manier slaagt hij er steevast in zijn tegenstander met een geïsoleerde pion op te zadelen.

Zwart heeft hier al geen enkel probleem, en na het gespeelde 26.Pg4?! toonde Chenwu aan ook niet bang te zijn voor spoken: 26…f5! 27.Pxh6+ Kh8 28.Pxf5 exf5 29.Dxf5 waren weliswaar drie pionnen voor een stuk, maar geen geweldige pionnen. De conversie was nog niet eenvoudig, maar Chenwu voerde hem onberispelijk uit. Onze belofte heeft dit seizoen duidelijk stappen gezet.

De eerste horde is genomen, maar niet te vroeg gejuicht: over vier weken wacht de volgende cruciale krachtmeting met de nieuwe nummer 9, VAS. Dan graag meer van dit.

Tegen de gasten zou ik zeggen: Sorry, Opnieuw Proberen, Straks Weer Een Perspectiefrijkere Strijd.

Gedetailleerde uitslagen

	HWP Haarlem K1 (0)	6.5 – 3.5	SOPSWEPS '29 K1 (0)
1	FM Bart Gijswijt (2310)	½-½	IM Li Riemersma (2445)
2	FM Rini Duijn (2246)	½-½	FM Reynir Helgason (2273)
3	Tim Mazajchik (2119)	1-0	Johan Booij (2269)
4	Collin Boelhouwer (2147)	½-½	IM Marcel Peek (2231)
5	Chenwu Zhu (2078)	1-0	Dinand Webbink (2234)
6	René Duchêne (2054)	0-1	Tom Bottema (2160)
7	Gijs IJzermans (2109)	½-½	Machiel de Heer (2221)
8	Rob Duijn (2157)	1-0	Emile Wustefeld (2161)
9	Jan Boekelman (2043)	1-0	Lennart Ootes (2113)
10	Jeroen Schoonackers (1981)	½-½	FM Jan Roebers (2077)