Het tweede speelde in ronde vier tegen kampioenskandidaat Oegstgeest, een redelijk sterk team dat zelfs in de vierde klasse zomaar twee IMs opstelt (en een GM, sort of, daarover later meer), maar aan de lagere borden heel wat ELO’s inlevert. Het tweede heeft als troef dat hun topspelers soms heel goed voor de dag komen tegen sterke tegenstand, en zo ook dit keer.

Maar eerst tegen naar vroeger. In 2003 speelden we in en tegen Oegstgeest, toen het eerste (!) in de derde klasse debuteerde tegen het tweede (!) van Oegstgeest ’80. Geen IMs in hun tweede, maar wel ene Johan Boots, die in 18 zetten Max versloeg. Dat ging zo:

Wit heeft met een torenoffer twee pionnen opgehaald en moet nu na Lxa5 en Lxc7 nog wat goede techniek laten zien. Max wilde blijkbaar meer en speelde argeloos 18. Tc1 en kon na 18…Lh6+ gedesillusioneerd opgeven. Het toeval wilde dat beide spelers 20 jaar later weer tegenover elkaar mochten plaatsnemen, dezelfde opening speelden (maar een andere variant) en dat Max, gelouterd door deze en vele latere grafzetten, een gewaarschuwd man was.

Dat pakte niet slecht uit. Max, met wit, kreeg een pion cadeau en werd toen verrast door 13… 0-0-0, een zet die in deze opening nooit maar dan ook nooit wordt gespeeld.

14.Lb5 en klaar, dacht Max impulsief, maar nu zat hij wel op zijn handen en doorzag op tijd zwarts plannetje: 14…Dxc5! en wit is ongetwijfeld nog iets beter maar het echt mooie is er wel vanaf. Wit koos ervoor zijn mooie, solide en onaantastbaar geachte centrum intact te houden, om van daaruit een winstplan te bedenken.  Goed bedacht, maar vriend Boots wilde daaraan niet meewerken.

Zwart heeft alles prachtig staan en dan moet de klap komen: 24…Lxd4!? Na 25.cxd4 Pxd4+ 26. Kf1 Pxf3 mag wit blij zijn de tussenzet 27.La5! achter de hand te hebben. Na wat gedwongen slagzetten ontstond even later een leerzame stelling, niveau stap 6:

Waar moet het paard nu naar toe? Vijf velden komen in aanmerking, en de engine is redelijk onverschillig in zijn keuze, met een heel lichte voorkeur voor Pe5 en dan Pg5.  Spelinzicht is dus nodig en bij het door de engine uitspelen van deze stelling blijkt waarom het paard op e5 beter staat. Wit kan weliswaar via veld g5 de pion op f4 aanvallen en uiteindelijk ook wel veroveren, maar dat geeft zwart de tijd zijn damevleugelmeerderheid te mobiliseren en zo’n 20 zetten verder verschijnt de onvermijdelijke 0.00 op het scherm. Zwart speelde 30…Pg5, ook computer-goedgekeurd en na 31.Th8+ Kb7 32.f3 e5?! 33.Te8 Pf7 34.Tg6 g5 is inderdaad alles goed gedekt, maar het paard staat passief en de witte torens zijn heel effectief in het indammen van elk tegenspel.

Binnen tien zetten had Max dan ook geruisloos gewonnen en stelde zo de overwinning veilig.

Daarvoor was er aan de andere borden al het nodige gebeurd. René speelde tegen IM Nikolic, een tegenstander die blijkbaar het beste in hem bovenbracht. Blijkbaar gold dat niet voor de zwartspeler, die niet erg geïnspireerd oogde en ook nog een kwartier te laat arriveerde. Was hij echt scherp geweest, dan had hij misschien extra goed naar de volgende stelling gekeken:

Dit is (bijna) een overbekende en klassieke stelling, met het subtiele verschil dat de witte toren op b1 staat in plaats van c1. Dit verschil laat na 16. g4 (beter is alsnog 16.Tbc1) de thematische opmars 16…b5 toe, met als vervolg 17.cxb5 axb5 18.Lxb5 Pe5 19.Le2 d5 en zwart is erg actief en beter. Met de toren op c1 werkt dit niet, want wit ruilt op c8 en staat dan gewoon een pion voor, zonder noemenswaardige compensatie. Nu vervolgen de spelers routinematig de hoofdvariant, met die andere thematische tegenstoot: 16…f5 17.gxf5 gxf5 18.Thg1 Kf8 Hier staat de koning wel centraal, maar niet zo veilig als op h8, wat ook nog eens Tf8 als optie open laat. Wit is ietsje beter. 19.Ld3 Pe5?

Maar dit is een fout. Heel sterk is nu 20.exf5! Pxf3+ 21.Kc2 want 21…Pxg1 is niet goed, omdat na 22.fxe6 Ph3 23.Lf5 het paard eraf gaat. En als zwart de toren niet slaat, komt een keer Pb6.  René zag dit wel, maar ook veel andere goede mogelijkheden, zoals Tbf1, Ke2 en het moeilijk te weerstaan en spectaculaire 20.Txg7!? Na 21…Kxg7 21.exf5 maakt zwart opnieuw een onnauwkeurigheid

21…Lf7? Beter is slaan op d3 en na 22.fxe6 Pc5 heeft wit niet veel bereikt. Nu wikkelt hij af naar een gewonnen eindspel. 22.Ld4! Kf8 23.Lxe5 dxe5 24.Pb6 Tab8 25.Pd7+ Ke8 26.Pxb8 Txb8 27.Te1

Zo gaat een tweede pion in de tas, en René schoof dit bekwaam uit.

Ook Peter, met zwart, was goed voorbereid tegen GM de Niet, net geen grootmeester maar gewoon Gert-Michiel. Binnen tien zetten had hij al een voordeeltje en hij bouwde dat voorbeeldig uit.

Het spectaculaire 13…c3 werkt hier nog niet, maar kan rustig worden voorbereid. Dus 13…e6 14.Pe2 a5 15.Tb1?! (15.Kd2 is hardnekkiger) Lb4+ 16.Kd1 Tc8 17.Ta1 Tja, als zulke zetten op het bord komen is er iets mis gegaan

17…La3 18.f3 Lb2 19.Tb1 c3 20.Kc2 Lxa2

Nu kan zwart na 21.Te1 in alle rust zijn witte loper omspelen naar a4 en daarom gaf wit meteen de kwaliteit met 21.Txb2, maar streed evengoed voor een verloren zaak.

Het werd nog mooier, omdat Rob het psychologisch erg goed speelde.

Op het eerste gezicht lijkt dit een lastige stelling voor zwart (Rob dus) om iets meer te bereiken dan remise, maar Rob heeft een plan! Eerst ruilt hij een toren om de druk wat te verlichten. 30…Td2 31.De3 T2d3 32.De2 Td2 33.De3 Hier kan ook remise overeengekomen worden, maar bij een stand van 3-3 krijgt het plan prioriteit. 33…Td1 34.Kh2 Txe1 35.Dxe1 Te8

De volgende fase van zwarts idee: er moet nog een toren af, ook al blijft het voorlopig helemaal gelijk. 36.Kh3 Te7 37.c4 Df6 38.Txe7 Dxe7

Nu moet wit kiezen. Gaan we een pionneneindspel spelen of biedt het dame-eindspel nog kansen? Met een hinderlijke pion op h6 zou je zeggen: de dames blijven erop. Bijvoorbeeld, 39.Dc3 Ke8 40.Dh8+ Kd7 41. Dg7 Ke8 en wit komt niet verder, ook niet na 42.Dg8+ Kd7 43.Db8 Ke6 44.Dxa7 Dc7 45. g3 Dd7 (of meteen g5), met gelijke stand.  In het pionneneindspel is de pion op h6 weer een potentiële zwakte en dameruil lijkt alleen daarom al risicovol. Maar misschien keek wit naar het bord links van hem en zag hij dat Johan Boots in de problemen zat. Dus nam hij de gok.

39.Dxe7+ Kxe7 40.Kh4 Kf6 41.g4? Hier gaat wit meteen al in de fout, maar het was al lastig, zoals we straks zullen zien.

Zwart wint nu eenvoudig, hij heeft een tempo meer. 41…fxg4 42.Kxg4 a6! 43.a4 a5 44.Kf3 Kf5 45.Ke3 g5 46.fxg5 Kxg5 47.Ke4 Kxh6 48.Ke5 Kg5 en zwart is veel sneller in de pionnenrace. Wit geeft op.

Keren we even terug naar het laatste diagram. Kan zwart ook winnen na het betere 41.a4 in plaats van g4? Heel lastig uit te tellen voor een mens, zelfs met een half uur bedenktijd erbij, maar het blijkt inderdaad mogelijk, maar alleen door 41…a5!!

Wit wint nu een tempo met het driehoekje 42.g3 Ke7 43.Kg5 Ke6 44.Kh4 Kf6.  Gaat de witte koning terug, dan komt g5. Speelt wit g4, dan ruilt zwart, speelt na weer een driehoekje Kf5 en dan komt weer g5, met winst als in de partij. De fanatieke naspeler zal zich nu aanvragen, wint zwart ook na 41…a6? Het korte antwoord is nee. Iedereen die hier nog niet is afgehaakt, zal dat graag zelf willen uitzoeken.

Samen met twee rustige en korte remises op de staartborden en goede overwinningen aan Oegstgeester kant van Fred Slingerland en Joop Piket,  boekt het tweede de vierde overwinning op rij, en kan zich nu gaan opmaken voor de kraker tegen KC 3, een andere kampioenskandidaat.

Gedetailleerde uitslagen

HWP Haarlem 2                                               Oegstgeest ’80 1             

Boekelman, Jan                2064                      Slingerland, Fred             2194      0 – 1

Duchêne, René                 2022                      Nikolic, Nebojsa               2246      1 – 0

Beerens, Peter                 2027                      Niet de, Gert-Michiel     2112      1 – 0

Lips, Harry                          2038                      Piket, Joop                         2112      0 – 1

Mulder, Rob                      1975                      Volders, Wessel               1828      1 – 0

Merbis, Max                      2117                      Boots, Johan                      1892      1 – 0

Kubbenga, Michael         1902                      Aalbers, Klaas                    1824      ½ – ½

Jong de, Ben                      1868                      Noordijk, Ed                       1728      ½ – ½

Gemiddelde Rating:       2002                      Gemiddelde Rating:       1992      5-3